محافظت از ریشه ی فرش

فرش چه از نوع فرش ماشینی باشد یا فرش دستباف از اجناس گران قیمتی است که محافظت از آن امری ضروری است. اگر از فرش ها مراقبت های لازم صورت نگیرد به مرور شاهد پارگی، پوسیدگی و از بین رفتن آن خواهیم بود.

چندی پیش در مورد آهار فرش صحبت کردیم و گفتیم کیفیت ساختار یک فرش تنها بسته به نوع نخ تار و پود آن نیست بلکه در چرخه ی تولید یک فرش، عوامل زیادی دست به دست هم میدهند تا استقامت این کالا افزایش یابد.

در همین خصوص ریشه یکی از مهمترین قسمت های فرش محسوب میشود که باید حتما از آن محافظت شود، چرا که پوسیدگی این قسمت ممکن است سبب آسیب دیدن بدنه ی اصلی فرش شود.

پس از اینکه فرش یا گلیم فرش بافته شده و از دار قالی پایین آمد، برای محافظت از تار و پود فرش و جلوگیری از ساییده شدن آن اقدام به ریشه زنی در لبه های آن میکنند.

ریشه ی فرش به شکل های مختلفی مانند ریشه های ساده، ریشه های گره دار، ریشه های توری، ریشه های زنجیره ای و دیگر شکل ها زده میشود.

باید بدانیم ریشه های فرش بیشتر از دیگر قسمت ها در  معرض آسیب قرار دارند؛ چرا که تار و پود آن در هم تنیده نشده و در مجاورت گرد و خاک و رطوبت قرار دارد، از آن گذشته بدون هیچ محافظی پا میخورد و همین تماس فیزیکی مستقیم سبب آسیب پذیری آن میشود.

حتی اگر فرش شما طیف رنگی تیره داشته باشد، باز هم دارای ریشه های سفید رنگ است و کثیفی آن سریع دیده شده و آسیب به این قسمت از قیمت فرش، به خصوص اگر دستباف باشد، میکاهد. به همین دلیل است که باید در حفظ و نگهداری این قسمت تمام سعی خود را بکنیم.

علت مراقبت از ریشه ی فرش

• طول عمر فرش افزایش پیدا میکند.
• محافظت از ریشه ی فرش به نوعی حفاظت از بدنه ی اصلی است چرا که اگر ریشه ی فرش کنده یا کشیده شود بدنه نیز با همین مشکلات دست و پنجه نرم خواهد کرد.
• خرابی ریشه باعث افت قیمت فرش و از بین رفتن زیبایی ظاهری آن میشود.

ترفند های تمیز نگه داشتن ریشه ی فرش

یکی از دغدغه های اصلی خانوم های خانه دار تمیز بودن خانه و مخصوصا فرش هاست. چرا که فرش عمده وسیله ای است که در همه جای خانه به چشم میخورد و تمیزی آن سبب میشود همه جای خانه تمیز به نظر برسد.

برای تمیز نگه داشتن ریشه ی فرش چند راه میتوان نام برد که هر کس بنا به راحتی و سلیقه ی خود یک راه را بر میگزیند:

• کاور ریشه ی فرش
• لفاف دوزی ریشه ی فرش
• بافت و گره زدن ریشه ی فرش
• استفاده از چسب پهن

کاور ریشه ی فرش

کاور کردن ریشه ی فرش از ترفند های آسانی است که بسیار هم مورد توجه قرار گرفته است. کاور ریشه ی فرش همان طور که از نامش پیداست کاوری است که چسبی در آن به کار نرفته، بر روی ریشه های فرش محکم میشود و مانع از کثیفی آن میگردد. این کاور حتی در اثر رفت و آمد نیز کنده نمیشود و یکی از راحت ترین روش های تمیز نگه داشتن فرش به شمار میرود.

معمولا این کاورها به صورت توری بوده که به آنها کاور شیشه ای نیز میگویند.

از مزیت های این کاور این است که هوا در آن جریان دارد و همین دلیل محکمی برای جلوگیری از پوسیدگی ریشه ها است. البته باید این را مد نظر قرار داد که کاور نیز مانند هر شی دیگری مدت عمر مفیدی دارد و بهتر است هر چند وقت یکبار با کاور های جدید تعویض شود.

کاور ریشه ی فرش را میتوان از قالیشویی ها و یا مراکز فروش این نوع لوازم خریداری کرد.

لفاف دوزی ریشه های فرش

با استفاده از لفاف دوزی به بهترین شکل میتوان از ریشه های فرش محافظت کرد. در این نوع از پارچه های متقال یا برزنت بهره میبرند و پس از تا زدن ریشه های فرش پارچه را روی آن قرار داده و هر دو طرف را به هم میدوزند؛ البته به جای متقال و برزنت میتوان از جاجیم های ماشین بافت نیز استفاده کرد.

در لفاف دوزی به دلیل اینکه پارچه های استفاده شده نخی و مشبکی میباشند، جریان هوا به خوبی در آن ها جریان یافته و مانع از خراب شدن ریشه های فرش میشود.

بافت و گره زدن ریشه ی فرش

یکی از مهم ترین کارهایی که باید انجام شود گره زدن ریشه های فرش است؛ این کار باید همان موقع که فرش تازه خریداری شده است انجام شود زیرا فرش های قدیمی به دلیل پوسیدگی یا کوتاه و بلند شدن ریشه های فرش دیگر مورد مناسبی برای اجرای این روش نیستند. گره زدن ریشه های فرش موجب بالا رفتن استقامت فرش میشود و از وارفتگی آن جلوگیری میکند.

در نگاه اول گره زدن ریشه های فرش کار بسیار ساده و پیش افتاده ای است اما در حقیقت باید از متخصص کمک گرفته شود تا به درستی و دقت این کار انجام گیرد.

چسب پهن

یکی از روش های غلطی که در اکثر خانه های ایرانی مورد استفاده قرار میگیرد استفاده از چسب های پهن برای تمیز نگه داشتن ریشه هاست. این عمل شاید در ظاهر درست و منطقی باشد اما بعد ها مشکلاتی را به وجود می آورد که حتی بهترین متخصص فرش نیز نمیتواند آن را درست کند. دلایلی که نباید از چسب پهن استفاده شود عبارتند از:

1. چسب به مرور زمان اثر چسبندگی خود را از دست میدهد و زیر پا کنده میشود و مدام باید چسب جدیدی جایگزین آن کنید.
2. هنگام کندن چسب به ریشه ی فرش فشار وارد میشود و امکان کنده شدن آن وجود دارد.
3. اثرات چسب یقینا روی ریشه ها باقی خواهد ماند و گاهی ممکن است با بارها شست و شو نیز از بین نرود.
4. چسب خسارت مالی به ریشه میزند.

نه تنها فرش که هر کالایی نیازمند توجه و مراقبت است تا دوام و طول عمر مفیدی داشته باشد.

یقینا گاهی بعضی از آسیب ها جبران ناپذیر هستند و نمیتوان اثرات آن را رفع نمود پس پیشگیری بهتر از درمان است و قبل بروز حادثه باید از وقوع آن جلوگیری کرد.