جایگاه فرش ایرانی در جهان
حرف تازه ای نیست اگر بگوییم ایران بزرگترین صادر کننده ی فرش و یکه تاز میدان رقابت در تولید انواع گلیم فرش، گبه و سایر منسوجات مربوط به فرش است.
آمار های اعلامی گمرک از رشد 22 درصدی صادرات فرش خبر میدهد و این خود دلیل خوبی است تا سر بالا بگیریم و با افتخار بگوییم در این صنعت رشد چشمگیری داشته ایم.
اگر شما نیز به یکی از بازار های فرش سری زده باشید یقینا از دیدن این همه طرح و نقش شگفت زده خواهید شد. هیجانی که از دیدن این قاب های کوچک به سبب داشتن آن همه هنر و زیبایی در یک قاب به شما دست میدهد شاید ترغیبتان کند تا یکی از ان تخته فرش های سه در چهار را بخرید و به عنوان زینت هم که شده از تماشایش لذت ببرید.
در هر حال هر چه که باشد خوب میدانیم فرش ایرانی به خصوص فرش های بافته شده در کاشان یکی از پر طرفدارترین فرش هاست که از شهرت و محبوبیت زیادی برخوردار است.
هیچ چیز بی علت نیست و شاید این شهرت نیز در پس خود دلایلی داشته باشد، بد نیست بدانیم دلایلی که فرش ماشینی ایرانی را از چنین محبوبیتی برخوردار میکند چیست؟
کارشناسان فرش معتقدند خواستگاه فرش آسیا بوده و محل اصلی پیدایش فرش ایران، ترکستان و قفقاز میباشد که به عنوان مهد این هنر زیبا شناخته شده اند.
از نوشته و متون به جا مانده نیز چنین برداشت میشود که صنعت قالی بافی به صورت سنتی، از زمان های دور و پیش از میلاد مسیح وجود داشته است. همچنین مورخان و شاعران نیز در مورد ایرانیان نوشته اند که عادتشان بوده روی فرش های بسیار نرم و لطیف استراحت کنند و بر پشتی هایی که مانند تخته فرش های کوچک بوده اند تکیه زنند.
اگر کمی تامل کنیم خواهیم دریافت علاوه بر کشور ما، کشورهایی چون ترکیه، افغانستان، قفقاز، پاکستان، هند، مصر، چین و حتی کشور رومانی و اسپانیا نیز در زمینه ی فرش فعالیت داشته اند و هنر قالی بافی را در کشور های خود رواج داده اند.
اما اگر ریشه ی این هنر را بررسی کنیم و این رشته ی دراز را دنبال نماییم در نهایت به ایران میرسیم و خواهیم دریافت که این هنر خاص ایرانیان بوده و مردم ایران اولین کسانی بودند که به قالی بافی روی آوردند پس شهره ی جهان شدن رهی نبود که یک روزه طی شود و حاصل زحمت های مردم این خطه و بوم بوده است.
دلایل محبوبیت فرش ایرانی چیست؟
طبیعت بهترین نمونه برای الهام گرفتن و بافت فرش های خوشرنگ و لعاب است و چیزی که فرش های ایرانی را بیش از هر چیز مورد توجه قرار میدهد تنوع رنگ در انهاست که نسبت به سایر کشور ها بیشتر است. کیفیت مواد به کار رفته در فرش های ایرانی نیز مرغوب تر و بهتر است.
باید خاطر نشان کرد که یکی از ویژگی های مثبت فرش های دست باف زنده بودن طرح و نقش آنها بود، در حال حاضر نیز یکی از مهمترین دلایلی که سبب محبوبیت فرش های ایرانی میشود هنر و ظرافت به کار رفته در طرح و نقش انهاست که باعث میشود بسیار طبیعی به نظر برسند و برای خریدار جاذبه داشته باشند.
ویژگی های فرش ایرانی
همانطور که اگر غذایی را دو آشپز متفاوت درست کنند دارای طعم های متفاوتی میشود فرش بافته شده در هر شهری نیز با شهر دیگر متفاوت است که دارای تفاوت ها و در برخی موارد شباهت هایی نیز هستند.
یکسری از این تفاوت ها در نوع بافت و نخ های به کار رفته در فرش است و نوع دیگری از این تفاوت در مدل گره زدن تار و پود فرش است؛ باید توجه داشت نوع پشم به کار رفته در نخ های فرش نیز در متفاوت شدن بافت آن تاثیر بسزایی دارد.
باید این نکته را مد نظر قرار داد که حتی اگر در یک شهر نیز دو استاد، فرشی را به صورت دستی ببافند اگر شخص خبره و متخصصی آن فرش را مشاهده کند متوجه تفاوت بافت فرش خواهد شد که اصطلاحا به آن فرش دو دست بافت میگویند.
به طور کلی هر فرش مرغوب دارای ویژگی های کلی زیر میباشد:
- پشم از تن گوسفند چیده شده باشد نه اینکه با آهک جدا شود.
- بهتر است گوسفند در مناطق کوهستانی و سبز چریده باشد.
- رنگ استفاده شده باید ثبات بالایی داشته باشد.
در خرید فرش نیز باید مسائلی را مد نظر قرار داد از جمله:
- وجود هماهنگی بین رنگ های فرش
- استفاده از رنگ های طبیعی
- نقش استفاده شده برای بافت فرش
- تفاوت در اندازه ی فرش
کارخانه های فرش
کارخانه های فرش ماشینی در اکثر شهر های ایران وجود دارند اما کاشان و آران و بیدگل به دلیل امکانات موجود در این شهرها به عنوان پایتخت فرش ماشینی ایران شناخته میشوند. در کاشان بیش از 700 واحد تولیدی فرش مشغول فعالیت هستند.
از دیگر شهر های تولید کننده ی فرش ماشینی میتوان به یزد، مشهد، دلیجان، اصفهان و چندین شهر دیگر اشاره کرد.
بی شک از زمان های دور فرش در شکل های مختلف مورد استفاده قرار میگرفته تا اینکه صنعت ریسندگی و بافندگی وارد کار شد و با استفاده از نخ تولید فرش صورت گرفت و ایران تامین کننده ی فرش بازار جهانی شد، به گونه ای که در حال حاضر چهل درصد از صادرات فرش کشور توسط آذربایجان شرقی تامین میشود.
شناخت فرش و ویژگی های مختص به آن کار سختی نیست و یک خریدار ساده ی فرش با لمس و دیدن آن تا حدودی میتواند کیفیت فرش را بشناسد. باید دانست که فرش در هر نقطه ای بافته شود با توجه به شرایط اقلیمی، جغرافیایی و فرهنگ آن نقطه با مناطق دیگر متفاوت است.
امید است با تلاش روزافزون مسئولان و کارخانه داران بتوان این صنعت چشم نواز را رونق داد و همچنان در صدر صادر کنندگان فرش باقی ماند.
از آن گذشته جاذبه های گردشگری کاشان هم خود به نوعی جذاب بوده و میتواند یک سفر خاطره انگیز برایتان بسازد. این روزها بازار گلاب گیری و انواع عرق های گیاهی داغ است و میتوانید علاوه بر اینکه از فرش ها دیدن میکنید سری نیز به مکان های زیبای این شهر کوچک اما چشم نواز زده و لبخند و شادی را مهمان دل های خود کنید؛ همه ی تلاش ما جلب رضایت شما و آرامش خاطرتان است.